Z okazji przypadającego w tym roku jubileuszu 100-lecia „Ziemi”, czasopisma będącego przez lata organem Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, niezwykle zasłużonego dla krajoznawstwa wspaniałą niespodziankę przygotowała Centrala Biblioteka PTTK im. K. Kulwiecia w Warszawie, umieszczając w Internecie całą jego zawartość. A jest to nieoceniona kopalnia wiedzy krajoznawczej o Polsce. Dość powiedzieć, że w „Ziemi” publikowali tacy autorzy jak Jan Bystroń, Mieczysław Orłowicz, Henryk Gąsiorowski, Ludomir Sawicki, Zygmunt Gloger i wielu, wielu innych. Każdy numer wydawanego od 1910 r. czasopisma w postaci pliku PDF jest dostępny na stronie http://www.bibliotekapttk.pl/. Umieszczona jest tam też przeglądarka umożliwiająca odnalezienie potrzebnego artykułu po jego tytule, nazwisku autora lub dacie wydania. Tu warto przypomnieć, że w 1997 r. Wydawnictwo PTTK „Kraj” wydało bibliografię zawartości „Ziemi” za lata 1910-1950, która znakomicie ułatwiła przeszukiwanie jej opasłych roczników.

    Pierwszy numer „Ziemi” ukazał się z datą 1 stycznia 1910 r., nosił podtytuł „Tygodnik krajoznawczy ilustrowany” i liczył 16 stron. W winiecie ani tego, ani następnych numerów nie było nic o Polskim Towarzystwie Krajoznawczym mimo, że walne zebranie członków PTK w dniu 27 lutego 1910 r. podjęło jednomyślnie uchwałę o uznaniu „Ziemi” za organ Towarzystwa. Wynikało to z przyczyn politycznych i obawy przed działaniami represyjnymi władz zaborczych.

    Inicjatorem pisma był Kazimierz Kulwieć, wówczas wiceprezes Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, który prywatnie uzyskał od władz carskich koncesję na jego wydanie. Redakcję „Ziemi” tworzył zespół, w skład którego weszli: Kazimierz Kulwieć, redaktor i zarazem wy¬dawca, Stanisław Thugutt, sekretarz redakcji oraz Mikołaj Wisznicki, ilustrator i kierownik artystyczny pisma.

    Wybuch I wojny światowej przerwał wydawanie „Ziemi”. Ostatni 32 zeszyt opatrzony został datą 8 sierpnia 1914 r. Kolejny ukazał się dopiero po pięciu latach 30 sierpnia 1919 r., oznaczony jako numer łączony 33-35. Redakcja, z powodu trudności wydawniczych i finansowych zapowiedziała w nim koniczność rezygnacji z tygodniowego systemu wydawania czasopisma. Do końca 1919 r. zdołano wydać zaledwie dwa kolejne zeszyty (nr 36-43 z datą 31 października oraz 44-52 z datą 31 grudnia). Numery wydane w 1919 r. redagował Edward Maliszewski. Wydawcą pierwszego z nich był Kazimierz Kulwieć, a następnego już oficjalnie umieszczone w stopce Polskie Towarzystwo Krajoznawcze. Od 1920 r. „Ziemia” zaczęła wychodzić jako miesięcznik, ale udało się wydać tylko 5 zeszytów. Dzięki dotacji państwowej od 1922 r. czasopismo ponownie zaczęło wychodzić, ale już jako miesięcznik. Polskie Towarzystwo Krajoznawcze powołało specjalny komi¬tet redakcyjny, w skład którego weszli m. in. : Włodzimierz Antoniewicz, Jan Bystroń, Jan Czekanowski, Bronisław Gembarzewski, Bolesław Hryniewiecki, Aleksander Janowski, Kazimierz Kulwieć, Mieczysław Limanowski, Eugeniusz Romer, Władysław Semkowicz, a redaktorem „Ziemi” został ponownie Kazimierz Kulwieć. Zapowiedziano wydawanie numerów monograficznych.

    Od stycznia 1926 r. „Ziemia” ponownie zmieniła cykl wydawniczy stając się dwutygodni-kiem, w podtytule pojawiła się wreszcie formuła „organ Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego”, a redaktorem został Aleksander Janowski, by w 1927 r. przekazać tę funkcję Reginie Danysz-Fleszarowej. Od 1929 r. „Ziemia” dzięki współpracy z Jerzym Remerem pełniącym funkcję naczelnego konserwatora, wychodziła z dodatkiem zatytułowanym „Wiadomości konserwatorskie”, funkcję redaktora pełnili kolejno Konrad Górski, Jerzy Remer i ponownie Aleksander Janowski. Od 1932 r. czasopismo po raz kolejny zmieniło częstotliwość stając się miesięcznikiem. Od 1934 redaktorem był Aleksander Patkowski. W 1939 r. jako ostatni ukazał się nr 7, a następne dziewięć numerów dopiero w 1946 r. pod redakcją Stanisława Lenartowicza. W 1947 r. redaktorem naczelnym został Franciszek Uhorczak, a redakcja przeniosła się do Krakowa. W 1949 r. redakcja ponownie znalazła się w Warszawie, a na czele komitetu redakcyjnego stanął ówczesny prezes Zarządu Głównego PTK — Stanisław Leszczycki, którego pod koniec roku zmienił Marek Arczyński, kierujący komitetem redakcyjnym aż do ostatniego numeru pisma wydanego w grudniu 1950 r. Rok 1950 zamknął epokę ukazywania się „Ziemi” w Polskim Towarzystwie Krajoznawczym, jako, że połączyło się ono z Polskim Towarzystwem Tatrzańskim w jedną organizację — Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. W latach 1956-1958 stała się „Ziemia” Ilustrowanym Miesięcznikiem Krajoznawczym, wydawanym przez Państwowe Wydawnictwo Naukowe jako organ Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego wychodzący pod redakcją Przemysława Burcharda, z Markiem Sobolewskim jako przewodniczącym komitetu redakcyjnego. Pierwszy numer ukazał się w listopadzie 1956 r.

    Od numeru 4(18) z 1958 r. jej wydawcą stało się już bezpośrednio Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, jednak nie na długo, ponieważ numer 10-11(24-25) za październik-listopad był ostatni.

    Po ośmioletniej przerwie od 1965 r. „Ziemia” została wznowiona jako rocznik, w latach 1965-1972 wydawany przez Wydawnictwo „Sport i Turystyka”, ale sygnowany przez Zarząd Główny PTTK. Dopiero od rocznika 1973-1974 wydawcą „Ziemi” stał się Zakład Wydawniczo-Propagandowy PTTK, a następnie wydawnictwo PTTK „Kraj”, które wydawało ją, w zasadzie jako rocznik, choć w latach 1973-1974, 1975-1976 wydano roczniki podwójne – aż do 1985 roku.

    W skład komitetu redakcyjnego pierwszego wydanego przez „Kraj” rocznika „Ziemi” wchodzili Maria Irena Mileska (przewodnicząca), Marek Arczyński, Ryszard Cetnarski, Władysław Olendzki, Janusz Grzybowski, Wojciech Militz, Zbigniew Tomkowski, Jacek Węgrzynowicz, a redaktorem naczelnym był Zbigniew Tomkowski.

    Od rocznika 1977 skład komitetu redakcyjnego uległ zmianie – jego przewodniczącym został Tadeusz Rycerski, zaś w składzie znaleźli się Jerzy Biernacki, Tomasz Chludziński, Andrzej Gordon, Jerzy Grzeszczak, Franciszek Midura, Janusz Rygielski, Krzysztof Szymborski, Jan Tyszkiewicz, Janusz Żmudziński. Redaktorem naczelnym był Janusz Żmudziński, a sekretarzem redakcji Jerzy Biernacki. Od tomu za rok 1983 w składzie komitetu redakcyjnego nastąpiła jeszcze jedna zamiana, na miejsce Jerzego Grzeszczaka wszedł Krzysztof Przecławski. W 1985 r. Wydawnictwo PTTK „Kraj” wydało ostatni tom „Ziemi”, co nie znaczy, że był to koniec tego czasopisma.

    Po przerwie w 1990 r. ukazał się rocznik „Ziemi” poświęcony IV Kongresowi Krajoznawstwa Polskiego, a po kolejnej przerwie rocznik 98 wydany przez zespół redakcyjny w składzie Andrzej Gordon, Franciszek Midura, Wojciech Kuczkowski, Jerzy Jurczyszyn. W 1999 r. ukazał się kolejny tom „Ziemi” a w składzie redakcji Wojciecha Kuczkowskiego zastąpiła Elżbieta Matusiak-Gordon. W 2000 r. ukazały się dwa tomy – jeden zatytułowany „Ziemia 1910-2000” wydany przed Kongresem i drugi „Ziemia. V Kongres Krajoznawstwa Polskiego”, wydany po Kongresie. Obydwa opracowane przez ten sam zespół redakcyjny, który także redagował „Ziemię” przez następne trzy lata wydając roczniki 2001, 2002 i 2003 roku. Ostatnim rocznikiem „Ziemi” jaki się do tej pory ukazał był okolicznościowy tom z okazji 100-lecia Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego wydany w 2006 roku.

    Przez sto lat na kartach „Ziemi” zamieszczali swoje teksty najlepsi przedstawiciele kilku pokoleń krajoznawców polskich, dzięki czemu jej roczniki stały się kopalnią krajoznawczej wiedzy o naszym kraju, prawdziwą skarbnicą, której nie sposób przecenić. Dziś, dzięki Internetowi, każdy może z niej korzystać do woli, mając w zasięgu ręki, bez wychodzenia z domu, komplet jej roczników do dyspozycji. Czy potrafimy to docenić?